ความนำ
การศึกษามีบทบาทสำคัญในการพัฒนาคนทุก ๆ สาขาอาชีพ เพื่อให้มีความรู้ ความเข้าใจในหลักการ ทฤษฎีและวิถีชีวิตในการดำรงชีวิตในสภาพปัจจุบัน และเนื่องจากเทคโนโลยีการศึกษาได้เข้ามาช่วยสนับสนุนให้การศึกษาเกิดขึ้นได้ง่าย และสะดวกต่อการเรียนรู้ คนเราจึงควรรับรู้เข้าใจและนำข้อดีของเทคโนโลยีการศึกษานี้มาใช้ให้เกิดประโยชน์อย่างเต็มประสิทธิภาพ เพื่อให้เกิดประสิทธิผลตามจุดมุ่งหมายของการศึกษาที่ว่าการศึกษาทำให้เกิดการพัฒนา และการพัฒนาที่ยั่งยืนที่สุด คือการให้คนในประเทศได้รับการศึกษาที่ดีต่อเนื่อง มีประสิทธิภาพและสอดคล้องกับสภาพสังคมและแม้จะอยู่ที่ใดก็สามารถได้รับการศึกษาตามต้องการ เนื้อหา การศึกษาในปัจจุบันอาศัยความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีการศึกษามาช่วยจัดการให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด ดังนั้นการรับรู้ และเข้าใจเทคโนโลยีการศึกษาจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นยิ่ง เทคโนโลยีการศึกษาสามารถแยกองค์ประกอบ ได้เป็น 3 มิติ ดังนี้
มิติที่ 1 เกี่ยวข้องกับหน้าที่ (Function) ที่เทคโนโลยีการศึกษามีต่อการศึกษา ซึ่งมีอยู่ 3 ด้าน คือ
1. ด้านการบริหาร การศึกษาทางไกลจำเป็นต้องมีการบริหารที่มีประสิทธิภาพ ซึ่งหลักการบริหารแนวใหม่ต้องใช้ศักยภาพหลาย ๆ ด้าน ทั้งด้านบุคคล บริหารวิชาการ บริหารโครงสร้างพื้นฐาน เป็นต้น
1.1 ด้านวิชาการ ดังที่กล่าวมาแล้ว วิชาการในปัจจุบันเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว กระบวนทัศน์ในการคิดเชิงวิชาการต้องเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาตัวอย่างการเปลิ่ยนแปลงองค์ความรู้ที่เกิดขึ้นเมื่อไม่กี่วันมานี้ก็คือ การกำหนดดาวนพเก้า หรือดาวเคราะห์ ว่ามีเพียง 8ดวงโดยดาวพลูโตถือว่าเป็นดาวเคราะห์แคระ อันเป็นความรู้ใหม่ที่แตกต่างจากที่เคยร่ำเรียนมาในอดีต
1.2 ด้านการบริหาร การศึกษาทางไกล ต้องเกี่ยวข้องกับการให้บริการกับผู้เรียนเป็นจำนวนมาก ดังนั้นการบริการต้องรวดเร็ว และมีประสิทธิภาพและนึกถึงผู้รับบริการเป็นสำคัญ
มิติที่ 2 เกี่ยวข้องกับระบบและการจัดการ (System and management) ที่เทคโนโลยีการศึกษามีต่อการศึกษาซึ่งมีอยู่ 7 ด้านได้แก่
2.1 การจัดระบบ ปัจจุบันการทำงานใด ๆต้องยึดถือระบบ เพราะการมีระบบที่ดีหมายถึง ประสิทธิภาพและคุณภาพของงาน เทคโนโลยีการศึกษาในปัจจุบัน หมายถึง ระบบ (System) มิได้หมายถึงเฉพาะเครื่องมือ และอุปกรณ์เท่านั้น ระบบที่ผู้เขียนได้พัฒนาขึ้นมามีองค์ประกอบคือ ดูด( Input)สับ ซับ ซึม ซัด (Process) สุด (Output) ส่าย (Feedback)
2.2 พฤติกรรม การศึกษาทางไกล ต้องคำนึงถึงพฤติกรรมของผู้เรียนเป็นหลัก รวมถึงรูปแบบการเรียนเพื่อผลิตและพัฒนากระบวนการเรียนการสอนให้สอดคล้องกับคุณลักษณะผู้เรียนนั้น
2.3 วิธีการ การศึกษาทางไกล ต้องมีวิธีการที่หลากหลายใช้สื่อการสอนที่หลากหลายและนำเทคโนโลยีต่าง ๆ มาสนับสนุนและส่งเสริมการเรียนรู้
2.4 การสื่อสาร การสื่อสารเข้ามามีบทบาทในกระบวนการเรียนการสอนทุก ๆ ประเภท ทั้งวิธีการสอนแบบดั้งเดิม และวิธีการสอนแนวใหม่ โดยเฉพาะการศึกษาทางไกลในปัจจุบันมีรูปแบบที่ไม่เหมือนเดิม มีผู้ส่ง ผู้รับ ที่แตกต่างไปและใช้ช่องทางหลากหลาย เป็นต้น
2.5 สภาพแวดล้อม เทคโนโลยีการศึกษาในปัจจุบันเกี่ยวข้องกับบรรยากาศและสภาพแวดล้อมทางการเรียน โดยเฉพาะสภาพแวดล้อมและบรรยากาศ มีส่วนสัมพันธ์กับการเพิ่มประสิทธิภาพและคุณภาพของการศึกษาทุกระดับและทุกรูปแบบ
2.6 การจัดการ องค์ประกอบสำคัญอย่างหนึ่งของเทคโนโลยีการศึกษาคือการจัดการโดยเฉพาะ การศึกษาทางไกล ในปัจจุบันต้องใช้เทคนิคการจัดการที่มีประสิทธิภาพ จึงจะประสบผลสำเร็จ ซึ่งมีทั้ง 4M (Man, Money ,Material, และ Management)รวมถึง Information และ Technology ด้วยซึ่งเรียกได้ว่าต้องมี 4MIT นั่นเอง
2.7 การประเมิน การประเมินผลเป็นส่วนประกอบของระบบ คือ Input Process Output และ Feedback การที่จะรู้ว่าระบบดีหรือไม่ดี ต้องมีการประเมินอยู่เสมอ ๆ ทั้งภายในและภายนอก จึงจะรู้ว่าประสิทธิภาพ และคุณภาพเป็นอย่างไร และมีข้อมูลย้อนกลับ (Feedback) เป็นเช่นไร ทั้งนี้การศึกษาทางไกลต้องยิ่งให้ความสำคัญในการประเมิน
มิติที่ 3 เกี่ยวข้องกับลักษณะของการศึกษา (Types) ที่เทคโนโลยีการศึกษามีต่อการศึกษาซึ่งมี 4 ด้านได้แก่
3.1 การศึกษาในระบบ ซึ่งปัจจุบันนี้มีการเรียนการสอนในระบบทุกระดับและรัฐบาลได้ขยายการศึกษาในระบบออกไปครอบคลุมทุกพื้นที่ และมีการขยายการศึกษาภาคบังคับ ที่มีจำนวนปีมากขึ้น เทคโนโลยีการศึกษาได้เข้ามามีบทบาทต่อการศึกษา ในระบบมาเป็นเวลาอันยาวนาน
3.2 การศึกษานอกระบบ ปัจจุบันนี้รูปแบบการศึกษาเปลี่ยนไป การศึกษานอกระบบได้เข้ามามีบทบาทมาก โดยเฉพาะการศึกษาผู้ใหญ่ที่มีการทำงาน
ไปด้วยและศึกษาไปด้วยโดยไม่ต้องเสียเวลา แต่สามารถพัฒนาตนเองไห้ก้าวหน้าไปได้
3.3 การศึกษาทางไกล การศึกษาทางไกล จะสัมพันธ์อย่างยิ่งกับประเด็นต่าง ๆ คือ การออกแบบและพัฒนา รูปแบบการศึกษาทางไกลในปัจจุบันมีปรัชญา ว่า ใครก็ได้ อยู่ที่ไหน ก็ได้สามารถเรียนรู้ได้ทุกเวลา ทุกหนทุกแห่ง ไม่ได้ติดอยู่กับสถานที่หรือเวลา ดังนั้นการออกแบบวิชาต่าง ๆ ต้องคำนึงถึงสิ่งต่าง ๆ ดังกล่าว และเมื่อออกแบบและพัฒนาแล้วต้องมีการจัดการที่ดี ทั้งระบบการให้บริการ การตรวจสอบ ติดตาม นอกจากนั้น การสนับสนุนส่งเสริมเผยแพร่ ก็เป็นสิ่งสำคัญ การศึกษาทางไกลปัจจุบันได้นำเทคโนโลยีเครือข่ายมาช่วยสนับสนุนมาก โดยเฉพาะที่เรียกว่า ดิจิตอลอินเทอร์เน็ต เวบไซต์ รวมถึง e-Leaning ที่จะมีบทบาทต่อการศึกษารูปแบบนี้อย่างมากมาย
3.4 การเผยแพร่และฝึกอบรม นอกจากทำวิจัยทั้งติดตามผล และพัฒนาเพื่อให้เกิดความก้าวหน้า มีองค์ความรู้ใหม่ ๆ แล้ว การนำเทคโนโลยีมาใช้ ต้องมีการเผยแพร่ให้ทราบข้อดี ข้อด้อย และให้นำไปใช้มากขึ้น จำเป็นต้องมีการฝึกอบรมเพื่อพัฒนาบุคลากรที่เกี่ยวข้องให้พัฒนาความรู้อยู่เสมอๆการเผยแพร่และฝึกอบรมเป็นองค์ประกอบหนึ่งที่สำคัญของเทคโนโลยีการศึกษา
ส่งท้าย
จะเห็นได้ว่า การศึกษาทุกลักษณะมีความสัมพันธ์อย่างยิ่ง กับการออกแบบและพัฒนา อาทิการออกแบบและพัฒนากระบวนการเรียนการสอนผ่านเครือข่ายหรือ e-Learning การจัดระบบการเรียนการสอนที่สอดคล้อง เพื่อให้ตรงกับจุดมุ่งหมายของการศึกษา ซึ่งปัจจุบันเทคโนโลยีการศึกษาสนับสนุนส่งเสริมให้การศึกษาสามารถทำให้ง่าย สะดวก โดยเฉพาะการศึกษาทางไกลที่เน้นว่า ผู้เรียนสามารถเรียนที่ไหน เมื่อไร อย่างไร ก็ได้ และการส่งเสริมเผยแพร่ เพื่อให้มีการพัฒนาองค์ความรู้ใหม่ ๆ และให้ผู้เกี่ยวข้องและผู้สนใจได้ทราบ ได้ช่วยสนับสนุน กำหนดเป็นประเด็นของการวิจัยต่อๆ ไป
อ้างอิง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น